Merhabalar herkese.
Bu yazım esasen yeni bir yazı değil lakin yazıyı vermiş olduğum platform sanırım kapatıldığı için bana bir kaç defa sizler tarafından bu yazının nereden bulunabileceği konusunda sorular geldi. Her seferinde upload yapmaktan ve link aramaktan vazgeçip yazıyı kalıcı bir şekilde nadir de olsa kullandığım bu platforma taşıma kararı aldım. Dilerim ki bu yazı, sizlere bir ilham kaynağı olur, yardımcı olur, strateji geliştirmeniz konusunda öngörü sağlar. Hepinize sağlıklı günler ve bol kazançlar dilerim.
Bugün dilim döndüğünce ve anlatabildiğimce size risk yönetimi hakkında bazı detayları anlatmaya çalışacağım. Daha doğrusu risk yönetimini doğru uygularsanız para kazanmanın sizin için nasıl bir rutin aktivite haline dönüşebileceğinden bahsedeceğim.
Risk yönetimi belki de bu piyasada görüp görebileceğiniz en önemli mevzu. Neden derseniz, insan psikolojisi her şeyin ötesindedir. Siz isterseniz 90% gibi bir başarı yüzdesi ile trade yapan bir insan olun, risk yönetiminden yoksunsanız bu paranızı bir şekilde kaybedeceksiniz demektir. Teknik analiz, temel analiz… Bunlar yetenekleriniz el verdiğince ve vaktiniz olduğu sürece öğrenebileceğiniz metotlar, bilgiler. Ancak sizin psikolojinizi yönetmeniz işin püf noktası. Bu noktada önünüze çıkan, sadece bu piyasada değil, hayatın hemen her yerinde olan muhteşem bir kavram var. Bu da risk yönetimidir. Öncelikle çoğumuzun bildiği risk kavramının ne demek olduğunu kısa bir tanım ile hatırlayalım. Risk, en basit tabirle bir işe başladığınız zaman işlerin terse gitme durumunda yaşayacağınız kayıp, hasar, zarardır. Risk sadece para piyasalarında mıdır? Kesinlikle hayır. Risk hayatın her yerindedir. Tıpkı ödül (reward) gibi. Siz bir işe başlarken o işten kazanacağınız getiriyi yani ödülü hesaplarken her zaman işler terse giderse o durumda ne yapacağınızı da hesaplamalısınız. Bunu yapmazsanız işler tersine gittiği zaman ufak bir zarar ile kurtulabilecekken belki de bütün sermayenizi kaybedebilirsiniz.
Para piyasalarında da iş tam anlamıyla böyle ilerlemektedir. Siz bir pozisyona girerken her zaman ne kadar kazanırım durumuna odaklanıyorsunuz. Pozitif olmak adına güzel bir düşünce stili tabii ki bu. Ancak paranızın bulunduğu marketi, işlem yaptığınız borsayı ve piyasa yapıcıları her zaman gaddar ve sizi terse düşürmek isteyen kişiler olarak düşünürseniz, bu tip durumları düşünmeyen kişilerden (retail traders) her zaman bir adım önde olursunuz. Kısacası çoğu kişinin yaptığı hatayı yapmayıp bir pozisyona girerken kârınıza değil zararınıza odaklanmanız sizi diğer insanlardan bir adım öne atacaktır. Bakın bu kadar basit bir düşünce stili bile inanın ki sizi uzun vadede çok ileri taşıyacaktır. Demek ki ilk kuralımız neymiş? Kârdan çok zararı düşünerek pozisyonlara girmemiz.
Hepimizin kullandığı grafik inceleme platformu olan Tradingview’da long ve short pozisyonlar için R:R yani Reward:Risk hesaplama araçları var. Bu araçlar sayesinde pozisyona girdiğiniz zaman R:R oranınızı keşfedebileceksiniz. Bu araçları mutlaka pozisyonlarınıza girerken kullanmanızı öneririm.
Şimdi, bence mantıklı bir girizgâh yaptıktan sonra yazının başlığı olan “1,000 dolardan 1,000,000 dolara…” nedir, nasıl yapılır, yapılması mümkün mü gibi konulara değinmek istiyorum.
En basit tabirle size bir tablo vereceğim. Bu tablo Reward:Risk oranlarına göre yapılan işlemlerdeki yüzdeleri göstermektedir.
Şimdi ilk %75’lik kısma odaklanalım. %75 kazanma yüzdesi ile hareket ettiğiniz zaman 75 pozisyonda $0.3 kazanıp 25 pozisyonda $1 kaybettiğiniz zaman bakiyenizde dramatik bir artış veya azalma olmayacak.
Bu oran 50% olduğu zaman tahmin ettiğiniz üzere her 50 pozisyonda 1 dolar kaybetseniz ve her 50 pozisyonda 1 dolar kazansanız yine bakiyenizde dramatik bir değişiklik olmayacak.
Şimdi bu iki örnekte, “Eeee yani?” diyebilirsiniz. İşin güzel tarafına geliyorum. Her 100 pozisyonunuzun 75’ini kaybetseniz dahi, eğer ki 3:1 Reward (Ödül):Risk oranı uygularsanız, “sadece” 25 pozisyonu başarılı şekilde sonuçlandırarak bakiyenizde bir azalma görmeyebilirsiniz. Muhteşem bir durum bu çünkü şu aralar öyle ya da böyle hepiniz teknik analiz konusunda kendinizi yetkin hâle getirdiniz. Artık nerelerden pozisyona girilir, nerelerde zarar kesilir, trend yönü neredeyse oraya göre hareket edilir gibi kavramları çok iyi kavradınız.
Bu kayıp sayısını %50’ye düşürdüğünüzü yani 100 pozisyonun 50’sini kaybederken 3:1 R:R oranlı trade kurulumları (setup’ları) bulduğunuzu varsayalım. Bu durum sonunda 100 trade’in bitiminde bakiyeniz neredeyse 2 katına belki daha fazlasına çıkacaktır. Bakın 2 trade’den 1’ini kaybediyoruz ama paramız 2 katına yükseliyor… Bu durum tamamıyla risk yönetimi ve akıllı bir strateji kurulumu ile mümkün. Kısacası para kazanmak için her trade’den kârlı çıkmanıza gerek yok. Pozisyonlara all-in (bütün bakiye) girmenize gerek yok. Olay risk yönetimi ve teknik analizin nimetlerini kullanarak muhteşem bir hâle gelebilir. Ve bunun mimarı siz olacaksınız.
Çoğunuz para piyasalarını kripto paralar ile tanıdı. Ancak bu işin temelinde çok daha hacimli çok daha eski marketler var. Örneğin, Foreign Exchange yani FX kısaltması ile bildiğimiz döviz paralarının birbirleri arasında takas işlemlerinin yapıldığı market. Yazının temeli R:R olsa da bu piyasalar üzerinden basit bir örnek işlem stratejisi ile paranızı 1,000 dolardan 1,000,000 dolara 10 sene içerisinde nasıl taşıyabileceğinizin sistematik bir kuruluşunu anlatacağım.
Öncelikle her gün %2 kazanırsam gibisinden bir stratejimiz yok arkadaşlar. Maksadımız IMF’e borç para verecek kadar yüklü miktarda kazanmak değil. Bu tip garip, realistik olmayan hedef verenler varsa yanlarında çok vakit kaybetmeyin ve işinize gücünüze odaklanmaya devam edin. Para kazanacaksanız bunun bir sistematiği olmalı, bunun bir yöntemi olmalı, kabul ediyorum. Lakin mantıklı bir sistemi olmalı.
Şimdi yazının devamında vereceğim örneğimi anlamadan önce “pips” kavramını öğrenmeniz gerekiyor. Pips dediğimiz mevzu FX piyasalarında kullanılan, kripto piyasasının satoshi (sats) birimi gibi bir şey. Pips’in tam hesaplanışını anlamanız açısından alttaki görsel size büyük kolaylık sağlayacaktır.
Şimdi 1 pips’in FX paritelerinde hangi miktara denk geldiğini biliyorsunuz. Back-test veya analiz yapmanız açısından EURUSD, GBPUSD gibi pair’leri (çiftleri) kullanırsanız işinizin kolaylaşacağını ileteyim.
FX biliyorsunuz ki 5/24 bir piyasa. Haftada sadece 20 pips kâr etme hedefimiz olsun. Her pozisyonumuzda bakiyemizin %1,5’ini riske edelim ve sadece 1:1 R:R oranı ile hareket edelim.
Bakiyemizin $1000 olduğunu varsayalım. Her trade’de alacağımız risk %1,5 idi hatırlıyorsunuz. Bu da demek oluyor ki sadece $15 risk alıyoruz. Bir diğer deyişle 20 pips’lik stop’umuz ilk başta 15 dolara tekabül ediyor. Keza kâr alımımız da 20 pips yani 15 dolara tekabül ediyor. Ve bu sadece 1 haftalık hedefimiz.
Bu durumu, yani haftada bakiyemizi %1,5 büyütmeyi düşünüp, sürdürülebilir hâle getirip, aylık en 6% büyümeyi hayal edelim. Bu sistem, size bir yılın sonunda %100 oranında bir büyüme getirecektir. Bu da demektir ki $1000 dolarınız $2000 dolar olacak. Çoğunuza bu durum komik gelebilir :). Ancak çok sistematik bir yönteme sahip oldunuz, bir alışkanlığınız oldu ve paranızı nasıl realize edip nasıl koruyarak ilerleyeceğinizi artık biliyorsunuz. Daha da güzeli artık ana paranız $1000 değil, $2000 oldu.
Şimdi $2000’lik bir bakiye ile aynı işlemlere hazırız. Aynı süreçten geçiyoruz ve yeni senemizin sonunda bakiyemiz $4000’e yükseldi. İşte heyecan şimdi başlıyor çünkü bakiyenizin artık exponantial yani Türkçesi ile üssel (2n) olarak büyüdüğünü kavradınız.
$1000 -> $2000 -> $4000 -> $8000 -> $16,000 -> $32,000 -> $64,000 -> $128,000 -> $256,000 -> $512,000 -> $1,024,000
Evet, basit matematik. Basit strateji ama fiyat ve sayılar ortada. Tabii ki 1000 doları yönetmek ile 512,000 doları yönetmek arasında dağlar kadar fark var. Ancak bu 9 sene boyunca siz ciddi bir mantaliteye, teknik analiz bilgisine ve risk yönetimine sahip olacaksınız. Her şeyden evvel kazandığınız parayı alın teriniz, bileğinizin hakkı ile kazandığınız için bu para sizin yetenekleriniz dahilinde yönetilecek. Yani size bu para gökten gelmedi. Kendi emeğiniz ile yaptığınız bir para. Bu yüzden inanın ki $1000 ile $512,000 arasında yönetim olarak ciddi farklar olmayacaktır, eğer ki dediğim gibi çelik gibi mantaliteniz ve bozmadığınız bir stratejiniz varsa. Bir süre sonra sizin için bu iş bir rutine dönecek, aynı işe gidip gelmeniz veya her gün yaptığınız kahvaltı gibi.
Peki kendinizi geliştirdiğinizi ve çoğu haftayı 1:1 değil de 3:1 gibi bir R:R oranı ile kapattığınızı düşünün :). 14. haftada ulaşacağınız ROI (Return of Investment / Yatırımın Geri Dönüşü) %51,3 olacaktır. Bu da inanılmaz bir hesap/bakiye büyümesi anlamına geliyor.
Tabii ki o aşamaya gelmeniz çok zaman alabilir. Zira bu işin teknik kısmı emin olun çoğu kişinin zannettiği kadar basit değil. Hatta ve hatta teknik kısmın yetmediği temel kısmın çok sıkı takip edilmesi gerektiği zamanlar geliyor.
Özet olarak dikkat etmemiz gereken en temel 4 nokta:
1) Realistik bir şekilde uygun Reward:Risk içeren modeller bulmak.
2) İşleme girerken aldığınız risk kısmına, kazanacağınız reward (ödül) kısmından daha çok önem vermek.
3) Kesin olmamak ile birlikte bir risk alışınıza karşın en az iki reward (ödül) gelecek şekilde pozisyonlar aramaya çalışmak.
4) İyi analiz edilmiş, doğru ve küçük risk alınarak yapılmış bir setup (kurulum) bulmaya çalışmak ve ona odaklanmak. Stop-loss çalışsa bile bunun dünyanın sonu olmadığını hatırlamak.
Kısacası bu bir emek işi. 10 sene çalışacaksınız ve cebinizde 1 milyon dolarınız olacak deseler çok sevinebilirsiniz ama bunun günümüz şartları ile %90’ımız için imkânsız olacağını düşünebilirsiniz. Fakat bu başarılabilir bir şey. Teknik analiz, temel analiz, psikoloji, sistem ve sabır. Hepsinin kombinasyonu size başarıyı ve düzenli bir büyümeyi getirecektir.
Bunu nereden mi biliyorum? :)
Saygılarımla.
